1-Avqust: Azərbaycan dili və əlifbası günü.
1 avqust 2009. Müəllif: braTIK
1-Avqust: Azərbaycan dili və əlifbası günü...
Uzun illər Azərbaycan imperiya əsarəti altında idi. Bu illər ərzində dilimizə və əlifbamıza saysız-hesabsız zərbələr dəymişdir. Məlum olduğu kimi Azərbaycan Çar Rusiyasının təsiri altında olduğu vaxtlarda ərəb əlifbasından istifadə olunurdu. Lakin 1920-ci il aprel ayından etibarən bolşeviklər və kommunistlər bir sıra təcrübələr keçirtmiş oldular. Belə ki, Azərbaycan xalqının bir sıra adət-ənənələri, eyni zamanda dili və əlifbası nəzərdən keçirildi...
Azərbaycanda rus-dili faktiki olaraq dövlət dilinə çevrilməkdə idi. 20-ci illərin sonuna yaxın əlifbada dəyişiklik oluna bildi, belə ki, ərəb əlifbası latın əlifbası ilə əvəz olundu. Lakin 10 il keçmədi ki, bu əlifba da müzakirə obyektinə çevrildi. Kiril əlifbasına keçid kimi hallar baş qaldırdı. Bu yolla 10 il ərzində əlifbamıza 3 dəfə dəyişikliklər daxil edilmişdir
XX-əsrin sonu Azərbaycan ikinci dəfə dövlət müstəqilliyi əldə etdikdən sonra əlifba sualı yenidən aktual mövzuya çevrilmiş oldu..
İlk dəfə olaraq 1991-ci ildə yeni əlifbaya keçid baş verdi. Lakin həmin vaxt real olaraq bu keçidi tam başa vurmağa icazə yox idi.
Ölkədə poliqraf işi paralel olaraq 2 dildə aparılırdı. Qəzetlərin yarısı latın, yarısı isə kiril əlifbasında buraxılırdı. Bu isə yeni nəsil üçün böyük narahatçılıq törədirdi. Bu hal 2001-ci ilin ortalarına qədər davam etdi.
Köklü dəyişiklik isə 2001-ci il 18 iyun tarixində Prezidentin göstərişi ilə dəyişdirilmiş oldu. Məhz həmin gün prezident Heydər Əliyev “Azərbaycan dövlət dilinin köklü sürətdə dəyişilməsi†haqda sənəd imzaladı.
Azərbaycanda rus-dili faktiki olaraq dövlət dilinə çevrilməkdə idi. 20-ci illərin sonuna yaxın əlifbada dəyişiklik oluna bildi, belə ki, ərəb əlifbası latın əlifbası ilə əvəz olundu. Lakin 10 il keçmədi ki, bu əlifba da müzakirə obyektinə çevrildi. Kiril əlifbasına keçid kimi hallar baş qaldırdı. Bu yolla 10 il ərzində əlifbamıza 3 dəfə dəyişikliklər daxil edilmişdir
XX-əsrin sonu Azərbaycan ikinci dəfə dövlət müstəqilliyi əldə etdikdən sonra əlifba sualı yenidən aktual mövzuya çevrilmiş oldu..
İlk dəfə olaraq 1991-ci ildə yeni əlifbaya keçid baş verdi. Lakin həmin vaxt real olaraq bu keçidi tam başa vurmağa icazə yox idi.
Ölkədə poliqraf işi paralel olaraq 2 dildə aparılırdı. Qəzetlərin yarısı latın, yarısı isə kiril əlifbasında buraxılırdı. Bu isə yeni nəsil üçün böyük narahatçılıq törədirdi. Bu hal 2001-ci ilin ortalarına qədər davam etdi.
Köklü dəyişiklik isə 2001-ci il 18 iyun tarixində Prezidentin göstərişi ilə dəyişdirilmiş oldu. Məhz həmin gün prezident Heydər Əliyev “Azərbaycan dövlət dilinin köklü sürətdə dəyişilməsi†haqda sənəd imzaladı.
Sənədə əsasən 1 avqust 2001-ci ildən etibarən latın dili rəsmi Azərbaycan dili kimi elan olundu.