İstifadəçilər: 0
Robotlar: 0
Qonaqlar: 130
Saytda olan son 20 istifadəçi
Xocalı - 26.02.1992
Şikayətini bildir
www.nice.az » Xəbərlər » Bu gün "Bayraq günü"dür. Dövlət bayrağımızın 92-ci illiyi
Bu gün "Bayraq günü"dür. Dövlət bayrağımızın 92-ci illiyi
Bu xəbəri dostlarınla paylaş:
ÜÇRƏNGLİ BAYRAĞIMIZIN SİMVOLLARI
1918-ci il mayın 28-də Azərbaycan öz müstəqilliyini elan etdi, bununla Şərqdə ilk demokratik dövlətin əsası qoyuldu. Bu uzun sürən bir mübarizənin məntiqi sonluğu - əsl qələbə idi!
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tezliklə demokratik islahatlara başladı. Azərbaycanın 3 rəngli bayrağı, gerbi, dövlət himni qəbul olundu.
Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı haqqında ilk hökumət qərarı 1918-ci il iyunun 21-də verilib. Həmin qərara əsasən, Azərbaycan bayrağı qırmızı materialdan, üstündə ağ aypara və qırmızı fonda ağ səkkizguşəli ulduzun təsviri verilmiş bayraq kimi hazırlanmalı idi. Qırmızı rəng qanlar bahasına alınmış Azadlığın, Hürriyyətin anlamı idi. Bu qərar qəbul edilərkən Azərbaycan hökuməti hələ Gəncə şəhərində yerləşirdi və Bakıda fəaliyyət göstərmək qeyri-mümkün idi.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Bakıda fəaliyyətə başlayandan az keçmədi ki, bayraq haqqında ikinci qərar qəbul edildi. 9 noyabr 1918-ci il tarixli “Milli bayraq haqqında Azərbaycan hökuməti qərarları†dəftərində Nazirlər Şurası sədrinin milli bayraq haqqında məruzəsi və qəbul olunmuş qərar qeyd olunub: “Qərara alındı - yaşıl, qırmızı və mavi rənglərdən, ağ aypara və səkkizbucaq ulduzdan ibarət olan bayraq - milli bayraq hesab edilsinâ€.
“Bizim qaldırdığımız bayrağın üç rəngi: türk milli mədəniyyətinin, müsəlman sivilizasiyasının və müasir Avropa demokratik əsaslarının simvoludurâ€. Bunu Azərbaycan Milli Qurtuluş Hərəkatının ideoloqu M.Ə.Rəsulzadə 1918-ci ildə Azərbaycan parlamentinin yığıncağında demişdi.
İlk dəfə üçrəngli bayraq ideyasını Azərbaycan istiqlaliyyətinin ideoloqlarından olan Əli bəy Hüseynzadə gündəmə gətirib.
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə Fondunun rəhbəri Nəsiman Yaqublu qeyd edir ki, bu bayrağa qədər Əli bəy Hüseynzadənin “türkləşmək, islamlaşmaq, müasirləşmək†düsturu formalaşmışdı:
“Yaşıl rəng bizim islam ümmətinə aid olmağımıza işarə vuran rəngdir. Bu, islam mənəviyyatına, islam dininə bağlılığımızı göstərir. Bunu ideya kimi ortalığa qoyan isə Əli bəy Hüseynzadə olub. İslamçılıq ideologiyasının simvolu kimi bu rəng vardı, amma bunu siyasi bir düstur halına gətirən Əli bəy Hüseynzadə olubâ€.
Əli bəy bu siyasi düsturu təkcə islamçılıqla bağlamayıb, həm də türkçülüklə əlaqələndirib.
Rəsulzadə irsinin araşdırıcısı bildirir ki, bayraq qəbul olunana qədər isə mətbuatda Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin bununla bağlı bir çox yazıları çıxırdı: “Məsələn, 1916-ci ildə çıxan məqaləsində Rəsulzadə birinci müasirləşməyi irəli sürürdü. Deyirdi ki, millətimizə, xalqımıza birinci müasirləşmək lazımdırâ€.
Bayrağımızın rənglərinin ifadə etdiyi bu fikirlər, bu ideyalar müxtəlif vaxtlarda bir-birindən asılı olaraq qabarıb. Yəni 20-ci əsrin əvvəllərində türkçülük qabarıb. Ona qədərsə müsəlmançılıq. Məsələn, böyük Şərq mütəfəkkiri Şeyx Cəmaləddin Əfqanidə müsəlmançılıq daha çox özünü büruzə verirdi. Amma 20-ci əsrin əvvəllərində türkçülüyü ortaya qoydular. Bir qədər keçəndən sonra isə Rəsulzadə müasirləşməni önə çəkdi. Çünki gördü ki, millət geri qalır, savadsızdır, cəhalət içindədir. Və irəli getməyi, müasirləşməyi bir fikir kimi ortalığa atdı. Bu bayrağımızın rəngləri sadəcə rənglər deyil, həm də Azərbaycan xalqının inkişaf tarixidir. Bir millət olaraq özünü tanıma tarixidirâ€.
Ümumiyyətlə, 20-ci əsrin əvvəllərində Azərbaycanda çox güclü bir milli hərəkat olmuşdu, bir ideya formalaşmışdı. Həmin milli ideyanın bir göstəricisiydi bu bayraq. Əli bəy Hüseynzadə isə o istiqamətləri bir təlim halına salmışdı: müasirləşmək, türkləşmək və islamlaşmaq. Bu, bayraqda da öz əksini tapdıâ€.
Tarixçi Cəmil Həsənli həmin dövrdə bu bayrağın qəbul edilməsində Rəsulzadənin böyük xidmətlərini vurğulayır. Tarixçi qeyd edir ki, Azərbaycanın həmin dövrdə reallıqlarını, taleyini, keçmişini və gələcəyini özündə əks etdirdiyi üçün parlament fraksiyalarının hamısı bu bayrağın qəbul olunmasına tərəfdar idi. Heç bir etiraz edən, ziddiyyətli fikir səsləndirən olmamışdı.
M.Ə.Rəsulzadənin sözlərini burada xatırlatmaq olar. “Əfəndilər, müstəqil Azərbaycanı təmsil edən bu üç boyalı bayrağı Milli Şura qaldırmış. Türk hürriyyəti, İslam mədəniyyəti və müasir əfkari-əhraranəsini təmsil edən bu üç boyalı daimən başlarımızın üstündə dalğalanacaq. Mən buna iman edirəm. Mənim bu imanımı millətimin qəlbində doğmuş əməl günəşi nurlandırır. Bu günəş bir daha sönməzâ€.
Bayrağımızın üzərindəki ay-ulduzun mənası nədir?
Tarixçilərin bildirdiklərinə görə, Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən üçrəngli bayraq dövlət bayrağı kimi qəbul olunanda orada rənglərin nəyi ehtiva etdiyi göstərilsə də, aypara və səkkizguşəli ulduzun mənaları açıqlanmayıb. Bayrağın üzərindəki aypara və səkkizguşəli ulduzun mənaları barədə müxtəlif fikirlər var. Hətta alim və tədqiqatçıların da bu məsələdə fikirləri üst-üstə düşmür.
Tarixçi Cəbi Bəhramov: “Bayrağın üzərindəki aypara türk xalqlarının simvoludurâ€, - deyə bildirir. Səkkizguşəli ulduzun mənasına gəlincə bu, “Azərbaycan†sözünün əski əlifbada yazılışı ilə bağlıdır. Belə ki, əski əlifbada “Azərbaycan†sözü səkkiz hərflə yazılır.
Tarixçi alim Cəmil Həsənli bildirib ki, ay-ulduz türk simvolları hesab olunur. Qədim türk mifologiyasına görə, ulduzların sayı həmin xalqların taleyində rol oynayır. Ulduzlar səkkiz guşə kimi düzüləndə, həmin xalqın taleyində xoşbəxt hadisə baş veribâ€.
Səkkizguşəli ulduzun mənasını AMEA-nın dissertantı Akif Məmmədli belə açıqlayıb: “Rəsulzadə dövlətin prinsiplərini müəyyənləşdirərkən 8 prinsipə əsaslanıb: bunlar türkçülük, islamçılıq, çağdaşlıq, dövlətçilik, demokratiklik, bərabərlik, azərbaycançılıq və mədəniyyətlilikdirâ€.
Tarixçi alim Nəsib Nəsibli bildirir ki, ay - orta əsrlərdən bir sıra müsəlman dövlətlərində İslamın rəmzi kimi qəbul olunub. Ayla ulduzun bir yerdə olması xoşbəxtlik rəmzi sayılırâ€. N. Nəsiblinin sözlərinə görə, ulduzun səkkizguşəli olması ilə bağlı da müxtəlif versiyalar var: “Səkkizguşəli ulduz “cənnətin səkkiz qapısı†anlamına gəlir. Səkkiz rəqəmi daha çox şiəliklə bağlıdır. Bu, həmin dövrdə Azərbaycan əhalisinin çoxunun şiə olması ilə də izah oluna bilər. Həmin dövrdə Osmanlı dövlətinin bayrağı yeddi ulduzlu idiâ€. Beş guşəli ulduz xristianlığı, altı guşəli ulduz yəhudiliyi, yeddi guşəli ulduz sünniliyi, səkkiz guşəli ulduz şiəliyi, doqquz guşəli ulduz isə bəhailiyi ifadə edir.
Həmçinin, üçrəngli bayraqla bağlı sovet dönənində müəyyən faktlara rast gəlinir. 1956-cı ildə üçrəngli bayraq, yaşadığı quruluşa nifrətini açıq şəkildə bildirən Cahid Hilaloğlu tərəfindən Qız qalasının üzərinə qaldırılıb. Bu hərəkətinə görə, Cahid Hilaloğlu 4 il azadlıqdan məhrum edilir, ona bu işdə yardım edən Çingiz Abdullayev isə ruhi xəstəliklər dispanserinə salınıb.
1952-ci il mayın 28-də isə mühacirətdə olan azərbaycanlıların Almaniyada keçirdiyi Respublika Günündə M. Ə. Rəsulzadə üçrəngli bayrağı başı üzərinə qaldırıb, onu Azərbaycana aparmaq üçün kimə etibar etməli olduğunu soruşur. Zaldakılardan Gülmirzə Bağırov bu əmanəti götürür və 70-ci illərdə bədəninə sarıyıb Vətənə gətirir. 90-cı ilin 20 Yanvarında bu bayraq onun Maştağadakı evinin damından asılıb.
Böyük Məhəmməd Əmin Rəsulzadə özündən sonra gələn nəslə müraciətlə yazmışdı:
â€Ey Gənclik! Ey Türk gəncliyi! Sənin öhdəndə böyük bir vəzifə var! Səndən əvvəlki nəsil yoxdan bir bayraq, müqəddəs bir ideal rəmzi yaratdı. Və onu min müşkülatla yüksəldərək dedi ki, bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz! Əlbəttə, sən onun bu ümidini qırmayacaq, Azərbaycan türklərinin yanıqlı nəğmələrinə mövzu olmuş, ürəklərinə enmiş bu bayrağı bir daha o bina üzərinə dikəcək, bu yolda ya qazi, ya şəhid olacaqsan!â€.
Bunu deyərkən, o, bu günün mənzərəsini hesaba almamış deyildi.
İndi Azərbaycan xalqının ən böyük arzusu, üçrəngli bayrağının tezliklə Qarabağda dalğalanmasıdır.
Bayrağımız 92 yaşında
Milli ideologiyamızın əsas prinsipləri bayrağımızın rənglərində əksini tapıb. 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurası üçrəngli bayrağımızla bağlı qərar qəbul edib. Bu gün bayrağımızın yarandığı gün kimi qəbul edilir.
Qeyd edək ki, üçrəngli bayraq ideyasının ilk müəllifi Əli bəy Hüseynzadədir. Mavi rəng türklüyü, qırmızı rəng müasirliyi, yaşıl rəng islamı təmsil edir. Başqa sözdə, türkləşmək, müasirləşmək və dinimizə bağlılıq milli ideologiyamızın əsas prinsipləri kimi bayrağımızın rənglərində əksini tapıb.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin hökuməti Gəncədə fəaliyyət göstərdiyi dövrdə istifadə olunan bayraq türk bayrağına oxşar qırmızı rəngdə olub. Azərbaycanda üçrəngli dövlət bayrağı ilə bağlı qərar isə 5 ay sonra, hökumət Bakıda fəaliyyət göstərən zaman qəbul edilib.
1920-ci il aprelin 28-də Cümhuriyyət süqut etdikdən və sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra Azərbaycanda bu bayraqdan imtina edilib. 70 il sonra 1990-cı il, 17 noyabrda Naxçıvanda Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə bu bayraq Naxçıvan MR-ın dövlət bayrağı kimi qəbul edilib.
1991-ci il oktyabrın 18-də müstəqillik haqda Konstitusiya Aktı qəbul olunub və üçrəngli bayrağımız Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı kimi yenidən dalğalanmağa başlayıb.
9 noyabr 1918-ci il tarixli çıxarış ("Milli bayraq haqqında" Azərbaycan hökuməti qərarları dəftərindən)
Sentyabrın 15-də Qafqaz İslam Ordusu və Azərbaycan Milli Ordusunun birləşmələri Bakını erməni-rus işğalından azad etdikdən sonra hökumət Bakıya köçüb və müstəqil Azərbaycan hökumətinin qəbul etdiyi ilk qərarlardan biri milli bayraq haqqında ikinci qərarın qəbul edilməsi olub. "Milli bayraq haqqında" Azərbaycan hökuməti qərarları dəftərindən 9 noyabr 1918-ci il tarixli çıxarışâ€da deyilir:
1. Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı Azərbaycan dövlətinin suverenliyi rəmzidir.
2. Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı eni və uzunluğu bərabər olan rəngli üç üfüqi zolaqdan ibarət düzbucaqlı parça şəklindədir: üst zolaq mavi rəngdə, orta zolaq qırmızı rəngdə, aşağı zolaq yaşıl rəngdədir. Bayrağın hər iki üzündə qırmızı zolağın ortasında ağ rəngli aypara və səkkizguşəli ulduz təsviri vardır. Bayrağın eninin uzununa nisbəti 1:2-dir. Ayparanın və səkkizguşəli ulduzun təsvirləri tərəflərinin nisbəti 3:4 olan düzbucaqlının içərisində yerləşir; düzbucaqlının diaqonalı bayrağın eninin 1/2-nə bərabərdir.Ayparanın təsviri konsentrik (eyni mərkəzli) olmayan iki dairənin hissələri şəklindədir; böyük dairənin diametri xarici düzbucaqlının eninə, kiçik dairənin diametri isə bayrağın eninin 1/4-ə bərabərdir. Kiçik dairənin mərkəzi bayrağın həndəsi mərkəzindən sol tərəfdə, bayrağın eninin 1/60-nə bərabər olan məsafədə yerləşir.Səkkizguşəli ulduzun təsviri ayparadan sağda yerləşir, ulduzun xarici dairəsinin diametri bayrağın eninin 1/6-ni, daxili dairəsinin diametri isə 1/12-ni təşkil edir.
3. Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı və onun təsviri, ölçülərindən asılı olmayaraq təsvirlərə həmişə dəqiq uyğun gəlməlidir.
Xatırladaq ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti süquta uğradıqdan sonra dövlət bayrağı dəyişdirilib. Yalnız Azərbaycanın müstəqilliyi bərpa olunduqdan sonra yenidən üçrəngli bayraq dövlət bayrağı kimi yenidən qəbul olunub.
Noyabrın 9-u Dövlət Bayrağı Günü oldu
Bundan sonra hər il noyabrın 9-u Azərbaycanda Dövlət Bayrağı günü kimi bayram ediləcək. Bu barədə prezident İlham Əliyev sərəncam verib.
Sənəddə deyilir ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yadigarı olan bu bayraq indiki dövlət bayrağı 1918-ci il noyabrın 9-da Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin iclasında qəbul edilib.
Sərəncama görə həmin fakt nəzərə alınaraq hər il noyabr ayının 9-u Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı Günü elan olunur.
1991-ci il fevralın 5-də Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti indiki üçrəngli və ayulduzlu bayrağı Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı elan edib.
Prezident Əmək Məcəlləsinə də dəyişiklik olunması üçün parlamentə təklif göndərib. Artıq Parlamentin Sosial Siyasət Komissiyası bu təklifi bəyəndiyini deyib və yaxın günlərdə Milli Məclis Məcəlləyə dəyişiklik edərək hər il noyabrın 9-un Dövlət Bayrağı Günü kimi ölkədə qeyri-iş günü olduğunu elan edəcək.
Müqəddəs Bayrağı`mızın 92 yaşı tamam olur!
Bu gün Azərbaycan Respublikası Dövlət bayrağının yaranmasının 92-ci ildönümüdür. Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı 1918-ci il noyabr ayının 9-da Azərbaycan Demokratik Cumhuriyyətinin qərarı ilə qəbul edilib. Sovet hakimiyyəti dövründə bayraqdan imtina edilib. Daha sonra üç rəngli bayraq 1990-cı il noyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin qərarı ilə Muxtar Respublikanın Dövlət bayrağı kimi qəbul edilib. 1991-ci il fevral ayının 5-də Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin vəsadətinə baxıb və bayrağın Azərbaycan Respublikasının Dövlət bayrağı kimi qəbul edilməsi haqqında qərar qəbul edib.
Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı bərabər enli üç üfüqi zolaqdan ibarətdir. Yuxarı zolaq mavi, orta zolaq qırmızı, aşağı zolaq yaşıl rəngdədir. Mavi rəng - Azərbaycan xalqının türk mənşəli olmasını, qırmızı rəng - müasir cəmiyyət qurmaq, demokratiyanı inkişaf etdirmək istəyini, yaşıl rəng - islam sivilizasiyasına mənsubluğunu ifadə edir. Qırmızı zolağın ortasında bayrağın hər iki üzündə ağ rəngli aypara ilə səkkizguşəli ulduz təsvir edilib. Bayrağın eninin uzunluğuna nisbəti 1:2-dir.
Dəyərlər olaraq bütün sevimli oxucularımızı bu münasibətlə təbrik edirik və şəhid qanı ilə yoğrulmuş bu nurani Bayrağımızın hər zaman ucalmasını Rəbbimizdən diləyirik.
Bayraq Bayramınız Mübarək! Biz Sizə qeydiyyatdan keçməyi və ya öz adınız ilə sayta daxil olmağı məsləhət görürük.
| 
Müəllif: GHoSTMaN | 
Baxış sayı : 1681 | 
Rəylərin sayı (17) | 
9 noyabr 2010
Müəllif: GHoSTMaN | Baxış sayı : 1681 | Rəylərin sayı (17) | 9 noyabr 2010
|
| ||||
|
|
Səhifəni çap et
Məlumat
"Qonaq" kimi daxil olan ziyarətçilər saytda rəylərin bildirə bilməzlər.Zəhmət olmasa qeydiyyatdan keçin və ya öz hesabınızla sayta daxil olun!
