İstifadəçilər: 0
Robotlar: 0
Qonaqlar: 86
Saytda olan son 20 istifadəçi
Xocalı - 26.02.1992
Şikayətini bildir
www.nice.az » Ordan-Burdan » Siqaretin zərərləri
Siqaretin zərərləri
Bu xəbəri dostlarınla paylaş:
Siqaret və onun zərərləri
Günümüzün ən aktual problemi. Xahiş edirəm əlinizdə olan informasiyanı bizimlə bölüşəsiniz və gənclərimiz arasında calışaq maarifləndirmə aparmağa. Cünki gənc nəsil canına bilə-bilə qəsd edirsə onda bu gələcək deyil, həyatın sonudur..
Siqaret tütün bitkisinin (Nicotina tabacum) qurudulmuş olan yarpaqlarından hazırlanır.Tütün müxtəlif vasitələrlə, yəni burunotu ilə, trubka ile cəkilə bilər. Tütün istər trubka, istərsə də müştüklə cəkilsin, istərsə də tütünün yarpaqlarından hazırlanmış uzun və qalın siqaretlərdən istifadə olunsun, bütün bunlar, nikotinin insan orqanizminə göstərdiyi zərərli təsirlərin qarşısını ala bilməz.
Siqaretin tüstüsündə 4000-ə qədər kimyəvi maddənin olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Goründüyü kimi, siqaretin tüstüsüsundəki elementlər hər birinin insan orqanizminə bir faydası yoxdur və bunların hamısı zərərlidir. Bunlardan ən zərərlisi olan nikotin, qatran, karbon monoksid (CO) və xərcəng yarada bilən maddələrdən ibarətdir
Nikotindən tibbi məqsədlərdə istifqadə olunmur, cunki zəhərli maddədir. O ən zəhərli maddə olan sianidlə müqayisə ediləcək dərəcədə təsirlidir. Əgər 100-120 mq miqdarında nikotin hər hansı bir adamin damarına vurularsa, bu halda həmin adam olə bilər. Burada məsələnin maraqli cəhəti həmin həcmdə (100-120mq) maddənin cəmi 2 qutu siqaretin tərkibində olmasıdır.
Məlumdur ki, gündə 2 qutu siqaret cəkən insanlar çoxdur. Onlar bəs nə ücün zəhərlənmirlər – sualı ortaya cıxır. Cavab olaraq onu gostərə bilərəm ki, əslində bütün siqaret cəkənlər yavaş-yavaş zəhərlənir. Siqaret cəkənlərin birdən-birə zəhərlənərək olməmələrinin səbəbi isə onların siqareti yandıraraq cəkmələridir. Daha doğrusu, siqaret yandırılarkən siqaretdəki nikotin havaya yayılır və yalnız muəyyən bir hissəsi orqanizmə keçir. Sadəcə 1 siqaret cəkən hər hansı 1 adamın orqanizmində 1,2-2 mq miqdarında nikotin kecə bilir.
Nikotin boyrəküstü vəzlərdən adrenalin və noradrenalin hormonların ifraz olunmasına səbəb olur. Belə bir vəziyyət isə bir muddətdən sonra mədə yarasının yaranmasına gətirib cıxarır. Bundan başqa, siqaret cəkənlərin urəyi daha surətlə döyünür və bunun nəticəsində isə qan təzyiqi yüksəlir.
Davamlı olaraq siqaret cəkən adamlar bir muddət siqaret cəkmədikdə bu zaman əl və ayaqlarına qan az gedir və həmin orqanlarda temperatur aşağı dusər.Belə vaxtlarda yalnız siqaret cəkildikdən sonra 15-20 dəqiqə əl və ayaqlarda temperatur normal hala catır.
Nikotinin mərkəzi sinir sisteminə təsiri nəticəsində qusma, baş gicəllənmə kimi hallar meydana gələ bilir.
Əgər bir adamın damarında 2 mq nikotin vurulursa, bu zaman ürək bir dəq. muddətində 15 dəfə daha cox döyünür. Ürəkdən vurulan qanın həcmi 10 litr olduğu halda,12 litr olur. Belə bir halda siqaret çəkən adamın ürəyi, yerində dayandığı halda adam sanki yorulmuş vəziyyətdə olur. Bu hal iflic də yarada bilər.
Goründüyü kimi nikotin sakitləşdirici bir vasitə deyil, əksinə orqanizmi yoran və ziyan verən bir maddədir.
Uzun illər boyu siqaret cəkənlərldə muxtəlif xəstəliklər özünü gostərə bilir.
Siqaretin hezm sistemi ile elaqedar zererleri...
1 Siqaret cekmek istahani pozur
2 Hezm prosesini cetinlesdirir
3 Disleri saraldir
4 Me'de yarasina sebeb olur
5 Dodaq,dil ve yemek borusu xercenginin yaranmasina sebeb olur...
Siqaretin teneffus sistemi ile zererleri :
1 Oskurdur ve belgem emele getirir
2 Xroniki bronxitle ve emfiezemya sebeb olur
3 Qirtlaq ve agciyer xercengleri siqaret cekenler arasindan daha cox musahide edilir
4 Agciyer ve qirtlaq xercengi hadiselerinin emele gelmesinin 90%-ne sebebi siqaretdir..
Siqaretin qan dovrani sistemi ile elaqedar zererleri :
1 Damar divarlarinin elastikliyinin azalmasina sebeb olur(Arteriyskoleroz)
2 Qol ve qic damarlarinda tixanmalar emele getirir. Qanqren olur. El ve ayaqlrin kesilmesine, şikestliye sebeb olur.
3 Beyni qidalandiran damarlarda da elastikliyin azalmasina sebeb olur.Iflic olma hadiseleri meydana gelir.
4 Urek xesteliklerinin,xususile de urek ezelesi infarktlarinin emele gelmesine zemin yaradir.Miokart infarktin bu gun olkemizde ve dunyada olume en cox sebeb olan xesteliklerden biridir.Siqaret cekenler arasinda cekmeyenlerle muqayisede,hem infarkt,hem de infarktdan olum hadiseleri 10 defeden de cox musahide edilir.
Siqaretin diger zererleri..
1 Hafize zeifleyir.Ona gore ki,damarlarda kirclenme bas verir(arteriyoskleroz).
2 Ehval-ruhiyye pozulur,yuxusuzluq emele gelir.
3 Deride qirislar uyaranir
4 Hamile qadinlarin hele dogulmamis usaqlari ana betninde zerer cekir:ciliz,zeif usaqlarin doggumu,hetta olu dogum ehtimalini artirir.
5 Usaqi emizdiren analarda nikotin ana sudu vasitesile korpeye kecir ve bu da usaqin gelecek inkisafina menfi tesir gosterir.
6 Siqaret cekenlerin yaninda oturanlar da siqaretden zerer cekir.Evde siqaret ceken bir ata oz usaqlarini da zeherleyir.
7 Siqaret cekmeyin zererler,subhesiz ki,burada gosterilenlerden daha coxdur.Indiye qeder siqaret cekmeyin faydasini hec kes gormemisdir.Netice olaraq bunlari gostere bilerem:
Siqaret cekmeye verdis etmeyenler hec bir zaman bu ise baslamasinlar,cekenler ise tergitmeyin yollarini axtarsinlar.
SİQARET DÜNYASI.
Əhalisinin təxminən 6 milyardı kecdiyi yerkürəsində tütün sektoru ən böyük sənaye olmağa davam edir. İllik sigaret istehsalından hər birimizə təxminən 1000 qutu siqaret düşür. Qısaca, sigaret satışı, sektora təxminən 200 milyard dollar gəlir gətirir və pulu bölüşdürən siqaret şirkətleri günü günden böyüyür.
Ancaq, bu ekonomik fəaliyyət dünyanın zənginləşməsinə heç də yardım etmir. 1993-cü ildə Dünya Bankı siqaretet səbəbli xəstəliklərin maddi nəticələrini, bu xəstəliklər üzündən ortaya çıxan işgücü qabiliyyətinin itirilməsini, yanqın ziyanlarını və siqaretə xərclənən pul miqdarını hesablayaraq bunların dünya iqtisadiyyatına 200 milyard dollar ziyan vurduğunu ortaya qoydu.
Dünyada ən çox sigaret tükətən ölkə, kişilərin 60 %-inin, qadınların ise 8%-inin siqaret çəkdiyi Çindir. Bu ölkədə 385 milyon sigaret çəkən yaşayır. Buna bağlı olaraq hər il sadece Çinde 750.000 insan sigaretin səbəb olduğu xəstəliklərdən həyatını itirir.
Dünyada hər il 4 milyon insan sigaret çəkdiyi üçün həyatını itirməkdədir. Əgər, lazımi tədbirlər alınmasa bu miqdar 20 il sonra 10 milyona çatacaqdır.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST, World Health Organization-WHO) dünyada ən büyük sağlamlıq probleminin sigaret olduğunu elan etmişdir.
SİGARET BAZARI
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) verdiyi rəqəmlərə görə dünyada hər on üç saniyədə bir insan sigaret üzündən həyatını itirir və bu rəqəmə ölmədən əvvəl illərlə əziyyət çəkən insanlar daxil deyil.
ABŞ, Kanada ya da Avropa Birliyi kimi ölkələrdə dövlət bu div sənayeni əzmişdir və hər gün sigareti tərgidənlərin sayı artmaqdadır. Bu ölkələrdə, sigaret reklamları gadağan olunmuşdur əleyhlərinə açılan yüksek maddi təzminat məhkəmələri siqaret istehsalcılarının belini qırmağa davam edir.
Bütün bu səbəblər tütün şirkətlerini inkişaf etməkdə olan ölkələrə yönləndirir. Çünki bu ölkələrdə qanunlar yetərsizdir və olanlar da inkişaf etmiş ölkələrdəki kimi sərt bir şəkildə həyata keçirilmir. Təəssüf ki dünya əhalisinin 60%-i Asiya qitəsində yaşayır və bu siqaret istehsalçıları bazar tapmaqda çətinlik çəkmirlər.
Asiyada xeyli kafe, bar ya da buna bənzər yerlər sigaret firmaları tərəfindən dekore edilir, təşviq edici afişalar asılır, insanları siqaretə adət etdirmək üçün pulsuz siqaret belə dağıdılır.
Sigaret və Pul
Sigaret mövzusunda əsas rolu pul oynayır. Tütün firmalar kimi ölkələrin də cox əhəmiyyətli vergi mənbəsidir. Az inkişaf etmiş ölkələrdə sigaretdən alınan vergi, inkişaf etmiş ölkələrinkindən daha coxdur. Bu ölkələrdəki insanlar üçün siqaret istehlakının nəticəsi də o qədər pisdir. İngiltərə Səhiyyə Nazirliyinin açıqlamasına görə:
Ø 1974-1994 illəri arasında Birinci Dünya Ölkələrində siqaret istehlakı 10% azalırkən,
Ø Az inkişaf etmiş ölkələrdə sigaret tükətimi 67% artmışdır.
Ø 2030-cu ilde siqaretlə əlaqəli ölümlər 600% artacaq, yəni hazırda 1 milyondan 7 milyona çıxacaq.
Tütünə bağlılıq səviyyəsi nə qədərdir?
Bu suala verilə biləcək ən qısa cevap "geroinden daha cox asılılıq ortaya cıxarır†. Sigaretdəki nikotin, ciddi asıılığa səbəb olan bir maddədir, insanları cox vaxt yeniyetməlik dövründə özünə əsir edir.
İnsanlar sigaretə gənç yaşlarda başlayır ancaq yaşlandıqça onu tərgitmək çətinləşir. Yeniyetməlik dövründə siqaretə başlayan uşaqlar ömür boyu siqaret çəkmə riski altındadırlar.
Gənçlərin 1/3-i sigaretin â€dadına baxırlar†və bunların yarısı sigaretdən asılı olma riski daşıyırlar. Təəssüf ki, həyatındakı ilk iki sigaretini tamamen çəkib qurtaran gənçlərin 85%-i siqaretdən asılı vəziyyətə düşməkdədir. Qısaca bir dəfə başlayınca bir daha çətin tərgidilən bu qorxunc alışqanlıq hər il gedərək artan miqdarda can almağa davam edir.
NİYƏ ÇƏKMƏYƏ DAVAM EDİRLƏR?
Siqaret çəkənlərin çox zaman düşündükləri yanlış fikirlər:
Sinirlərimi Sakitləşdirir : Siqaret çəkmək yerinə dərindən bir neçə dəfə nəfəs almanız və ya qurtum-qurtum bir stəkan su içməniz daha təsirli olacaqdır. Və üstəgəl ağciyərləriniz daha sağlam olacaq.
Məni Canlandırır : Sabah bir siqaret çəkmək bəlkə də yuxunuzun qaçmasına kömək edə bilər ancaq eyni işi soyuq su ilə əl-uz yumaq və ya 5 dəqiqə idman etmək daha yaxsi görə bilir. Üstəgəl tez yaşlanmanızın da qarşısını alır.
Sıxıntılarımı aparır : Birini gözlərkən sizin zamanınızın keçməsi üçün bir siqaret yandırmanız bəlkə də biraz sıxıntılarınızı aparır. Ancaq bunu qəzet, jurnal və ya kitab oxuyaraq, meyvə və ya çərəz yeyərək də edə bilərsiniz, üstəlik xərçəng xəstəliyinə yaxalanma riskiniz artmadan.
Düşünməmə Yardım Edir : Əgər siqaret çəkməsəniz daha yaxşı düşünərdiniz. Çünki hər nəfəs siqaret təxminən 100.000 beyin hüceyrəsini öldürür.
Kökəlməmə Mane Olur: Unutmayın; alacağınız bir neçə kilo bəlkə sağlamlığınız üçün lazımsız ola bilər, ancaq sigaret sizi sürətlə ölümə aparır.
Sigaretdən zövq alıram ya da sigareti sevirəm: Unutmayın: Sigaret zövq alınacaq, seviləcək bir şey əsla deyil. Bir insanın quru, üstəlik zəhərli bir otu sevmək çox mənasız bir davranışdır. Sigaret zövq deyil, olsa-olsa əziyyət verir. İnsana dost deyil düşməndir.
Niyə Tərgitmək istəyirlər?
Aşağıda siqareti tərgidənlərin tərgitmə səbəbləri yazılmışdır:
1) Sağlamlığıma əhəmiyyət verdiyim üçün
2) Həyatımda müsbət dəyişikliklər etmək üçün
3) Damarlarımdakı daralmaya mane olmaq üçün
4) Nəfəa-nəfəsə qalmamaq üçün
5) Xərçəng olmamaq üçün
6) İnfarkt keçirməmək üçün
7) Nəfəsimin pis qoxumaması üçün
8 ) Üstümün başımın pis qoxumaması üçün
9) Ətrafımdakıların sağlamlığını qorumaq üçün
10) Ətrafımdakıları narahat etməmək üçün
11) Özümə olan hörmətimi artırmaq üçün
12) İbtidai bir davranışdan qurtulmaq üçün
13) Özümə güvənimi qazanabilmek üçün
14) Uşaqlarıma nümunə olmaq üçün
15) Nəvələrimə nümunə olmaq üçün
16) Tələbələrimə nümunə olmaq üçün
17) Uşağımın xətrini qırmamaq üçün
18 ) Pulumu israf etməmək üçün
19) Həyat yoldaşıma daha çox işkəncə çəkdirməmək üçün
20) Rahat yerimək üçün
21) Rahat yatmaq üçün
22) Rahat pilləkan çıxmaq üçün
23) Sigaret sağlamlığımı ciddi şekilde təhdid etdiyi üçün
24) Həkimimə gedərkən utanmamaq üçün
25) İnsanlarla rahatca öpüşə bilmək üçün
26) Sürətlə yaşlanmamı durdurmaq üçün
27) Sərbəst olmaq üçün
28 ) Daha rahat nəfəs almaq üçün
29) Yeməklərdən daha yaxşı dad almaq üçün
30) Daha yaxşı iy hiss etmək üçün
31) Daha cox zəhər tənəffüs etməmək üçün
32) Özümlə fəxr etmək üçün
33) Özüme yaraşdırmıram
34) Sigaretdən diksindiyim üçün
Bunların sayını coxalda bilərik. Hər halda sizin də siqareti tərgitmək üçün özünüzə məxsus səbəbiniz vardır.
Günümüzün ən aktual problemi. Xahiş edirəm əlinizdə olan informasiyanı bizimlə bölüşəsiniz və gənclərimiz arasında calışaq maarifləndirmə aparmağa. Cünki gənc nəsil canına bilə-bilə qəsd edirsə onda bu gələcək deyil, həyatın sonudur..
Siqaret tütün bitkisinin (Nicotina tabacum) qurudulmuş olan yarpaqlarından hazırlanır.Tütün müxtəlif vasitələrlə, yəni burunotu ilə, trubka ile cəkilə bilər. Tütün istər trubka, istərsə də müştüklə cəkilsin, istərsə də tütünün yarpaqlarından hazırlanmış uzun və qalın siqaretlərdən istifadə olunsun, bütün bunlar, nikotinin insan orqanizminə göstərdiyi zərərli təsirlərin qarşısını ala bilməz.
Siqaretin tüstüsündə 4000-ə qədər kimyəvi maddənin olduğu müəyyənləşdirilmişdir. Goründüyü kimi, siqaretin tüstüsüsundəki elementlər hər birinin insan orqanizminə bir faydası yoxdur və bunların hamısı zərərlidir. Bunlardan ən zərərlisi olan nikotin, qatran, karbon monoksid (CO) və xərcəng yarada bilən maddələrdən ibarətdir
Nikotindən tibbi məqsədlərdə istifqadə olunmur, cunki zəhərli maddədir. O ən zəhərli maddə olan sianidlə müqayisə ediləcək dərəcədə təsirlidir. Əgər 100-120 mq miqdarında nikotin hər hansı bir adamin damarına vurularsa, bu halda həmin adam olə bilər. Burada məsələnin maraqli cəhəti həmin həcmdə (100-120mq) maddənin cəmi 2 qutu siqaretin tərkibində olmasıdır.
Məlumdur ki, gündə 2 qutu siqaret cəkən insanlar çoxdur. Onlar bəs nə ücün zəhərlənmirlər – sualı ortaya cıxır. Cavab olaraq onu gostərə bilərəm ki, əslində bütün siqaret cəkənlər yavaş-yavaş zəhərlənir. Siqaret cəkənlərin birdən-birə zəhərlənərək olməmələrinin səbəbi isə onların siqareti yandıraraq cəkmələridir. Daha doğrusu, siqaret yandırılarkən siqaretdəki nikotin havaya yayılır və yalnız muəyyən bir hissəsi orqanizmə keçir. Sadəcə 1 siqaret cəkən hər hansı 1 adamın orqanizmində 1,2-2 mq miqdarında nikotin kecə bilir.
Nikotin boyrəküstü vəzlərdən adrenalin və noradrenalin hormonların ifraz olunmasına səbəb olur. Belə bir vəziyyət isə bir muddətdən sonra mədə yarasının yaranmasına gətirib cıxarır. Bundan başqa, siqaret cəkənlərin urəyi daha surətlə döyünür və bunun nəticəsində isə qan təzyiqi yüksəlir.
Davamlı olaraq siqaret cəkən adamlar bir muddət siqaret cəkmədikdə bu zaman əl və ayaqlarına qan az gedir və həmin orqanlarda temperatur aşağı dusər.Belə vaxtlarda yalnız siqaret cəkildikdən sonra 15-20 dəqiqə əl və ayaqlarda temperatur normal hala catır.
Nikotinin mərkəzi sinir sisteminə təsiri nəticəsində qusma, baş gicəllənmə kimi hallar meydana gələ bilir.
Əgər bir adamın damarında 2 mq nikotin vurulursa, bu zaman ürək bir dəq. muddətində 15 dəfə daha cox döyünür. Ürəkdən vurulan qanın həcmi 10 litr olduğu halda,12 litr olur. Belə bir halda siqaret çəkən adamın ürəyi, yerində dayandığı halda adam sanki yorulmuş vəziyyətdə olur. Bu hal iflic də yarada bilər.
Goründüyü kimi nikotin sakitləşdirici bir vasitə deyil, əksinə orqanizmi yoran və ziyan verən bir maddədir.
Uzun illər boyu siqaret cəkənlərldə muxtəlif xəstəliklər özünü gostərə bilir.
Siqaretin hezm sistemi ile elaqedar zererleri...
1 Siqaret cekmek istahani pozur
2 Hezm prosesini cetinlesdirir
3 Disleri saraldir
4 Me'de yarasina sebeb olur
5 Dodaq,dil ve yemek borusu xercenginin yaranmasina sebeb olur...
Siqaretin teneffus sistemi ile zererleri :
1 Oskurdur ve belgem emele getirir
2 Xroniki bronxitle ve emfiezemya sebeb olur
3 Qirtlaq ve agciyer xercengleri siqaret cekenler arasindan daha cox musahide edilir
4 Agciyer ve qirtlaq xercengi hadiselerinin emele gelmesinin 90%-ne sebebi siqaretdir..
Siqaretin qan dovrani sistemi ile elaqedar zererleri :
1 Damar divarlarinin elastikliyinin azalmasina sebeb olur(Arteriyskoleroz)
2 Qol ve qic damarlarinda tixanmalar emele getirir. Qanqren olur. El ve ayaqlrin kesilmesine, şikestliye sebeb olur.
3 Beyni qidalandiran damarlarda da elastikliyin azalmasina sebeb olur.Iflic olma hadiseleri meydana gelir.
4 Urek xesteliklerinin,xususile de urek ezelesi infarktlarinin emele gelmesine zemin yaradir.Miokart infarktin bu gun olkemizde ve dunyada olume en cox sebeb olan xesteliklerden biridir.Siqaret cekenler arasinda cekmeyenlerle muqayisede,hem infarkt,hem de infarktdan olum hadiseleri 10 defeden de cox musahide edilir.
Siqaretin diger zererleri..
1 Hafize zeifleyir.Ona gore ki,damarlarda kirclenme bas verir(arteriyoskleroz).
2 Ehval-ruhiyye pozulur,yuxusuzluq emele gelir.
3 Deride qirislar uyaranir
4 Hamile qadinlarin hele dogulmamis usaqlari ana betninde zerer cekir:ciliz,zeif usaqlarin doggumu,hetta olu dogum ehtimalini artirir.
5 Usaqi emizdiren analarda nikotin ana sudu vasitesile korpeye kecir ve bu da usaqin gelecek inkisafina menfi tesir gosterir.
6 Siqaret cekenlerin yaninda oturanlar da siqaretden zerer cekir.Evde siqaret ceken bir ata oz usaqlarini da zeherleyir.
7 Siqaret cekmeyin zererler,subhesiz ki,burada gosterilenlerden daha coxdur.Indiye qeder siqaret cekmeyin faydasini hec kes gormemisdir.Netice olaraq bunlari gostere bilerem:
Siqaret cekmeye verdis etmeyenler hec bir zaman bu ise baslamasinlar,cekenler ise tergitmeyin yollarini axtarsinlar.
SİQARET DÜNYASI.
Əhalisinin təxminən 6 milyardı kecdiyi yerkürəsində tütün sektoru ən böyük sənaye olmağa davam edir. İllik sigaret istehsalından hər birimizə təxminən 1000 qutu siqaret düşür. Qısaca, sigaret satışı, sektora təxminən 200 milyard dollar gəlir gətirir və pulu bölüşdürən siqaret şirkətleri günü günden böyüyür.
Ancaq, bu ekonomik fəaliyyət dünyanın zənginləşməsinə heç də yardım etmir. 1993-cü ildə Dünya Bankı siqaretet səbəbli xəstəliklərin maddi nəticələrini, bu xəstəliklər üzündən ortaya çıxan işgücü qabiliyyətinin itirilməsini, yanqın ziyanlarını və siqaretə xərclənən pul miqdarını hesablayaraq bunların dünya iqtisadiyyatına 200 milyard dollar ziyan vurduğunu ortaya qoydu.
Dünyada ən çox sigaret tükətən ölkə, kişilərin 60 %-inin, qadınların ise 8%-inin siqaret çəkdiyi Çindir. Bu ölkədə 385 milyon sigaret çəkən yaşayır. Buna bağlı olaraq hər il sadece Çinde 750.000 insan sigaretin səbəb olduğu xəstəliklərdən həyatını itirir.
Dünyada hər il 4 milyon insan sigaret çəkdiyi üçün həyatını itirməkdədir. Əgər, lazımi tədbirlər alınmasa bu miqdar 20 il sonra 10 milyona çatacaqdır.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST, World Health Organization-WHO) dünyada ən büyük sağlamlıq probleminin sigaret olduğunu elan etmişdir.
SİGARET BAZARI
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) verdiyi rəqəmlərə görə dünyada hər on üç saniyədə bir insan sigaret üzündən həyatını itirir və bu rəqəmə ölmədən əvvəl illərlə əziyyət çəkən insanlar daxil deyil.
ABŞ, Kanada ya da Avropa Birliyi kimi ölkələrdə dövlət bu div sənayeni əzmişdir və hər gün sigareti tərgidənlərin sayı artmaqdadır. Bu ölkələrdə, sigaret reklamları gadağan olunmuşdur əleyhlərinə açılan yüksek maddi təzminat məhkəmələri siqaret istehsalcılarının belini qırmağa davam edir.
Bütün bu səbəblər tütün şirkətlerini inkişaf etməkdə olan ölkələrə yönləndirir. Çünki bu ölkələrdə qanunlar yetərsizdir və olanlar da inkişaf etmiş ölkələrdəki kimi sərt bir şəkildə həyata keçirilmir. Təəssüf ki dünya əhalisinin 60%-i Asiya qitəsində yaşayır və bu siqaret istehsalçıları bazar tapmaqda çətinlik çəkmirlər.
Asiyada xeyli kafe, bar ya da buna bənzər yerlər sigaret firmaları tərəfindən dekore edilir, təşviq edici afişalar asılır, insanları siqaretə adət etdirmək üçün pulsuz siqaret belə dağıdılır.
Sigaret və Pul
Sigaret mövzusunda əsas rolu pul oynayır. Tütün firmalar kimi ölkələrin də cox əhəmiyyətli vergi mənbəsidir. Az inkişaf etmiş ölkələrdə sigaretdən alınan vergi, inkişaf etmiş ölkələrinkindən daha coxdur. Bu ölkələrdəki insanlar üçün siqaret istehlakının nəticəsi də o qədər pisdir. İngiltərə Səhiyyə Nazirliyinin açıqlamasına görə:
Ø 1974-1994 illəri arasında Birinci Dünya Ölkələrində siqaret istehlakı 10% azalırkən,
Ø Az inkişaf etmiş ölkələrdə sigaret tükətimi 67% artmışdır.
Ø 2030-cu ilde siqaretlə əlaqəli ölümlər 600% artacaq, yəni hazırda 1 milyondan 7 milyona çıxacaq.
Tütünə bağlılıq səviyyəsi nə qədərdir?
Bu suala verilə biləcək ən qısa cevap "geroinden daha cox asılılıq ortaya cıxarır†. Sigaretdəki nikotin, ciddi asıılığa səbəb olan bir maddədir, insanları cox vaxt yeniyetməlik dövründə özünə əsir edir.
İnsanlar sigaretə gənç yaşlarda başlayır ancaq yaşlandıqça onu tərgitmək çətinləşir. Yeniyetməlik dövründə siqaretə başlayan uşaqlar ömür boyu siqaret çəkmə riski altındadırlar.
Gənçlərin 1/3-i sigaretin â€dadına baxırlar†və bunların yarısı sigaretdən asılı olma riski daşıyırlar. Təəssüf ki, həyatındakı ilk iki sigaretini tamamen çəkib qurtaran gənçlərin 85%-i siqaretdən asılı vəziyyətə düşməkdədir. Qısaca bir dəfə başlayınca bir daha çətin tərgidilən bu qorxunc alışqanlıq hər il gedərək artan miqdarda can almağa davam edir.
NİYƏ ÇƏKMƏYƏ DAVAM EDİRLƏR?
Siqaret çəkənlərin çox zaman düşündükləri yanlış fikirlər:
Sinirlərimi Sakitləşdirir : Siqaret çəkmək yerinə dərindən bir neçə dəfə nəfəs almanız və ya qurtum-qurtum bir stəkan su içməniz daha təsirli olacaqdır. Və üstəgəl ağciyərləriniz daha sağlam olacaq.
Məni Canlandırır : Sabah bir siqaret çəkmək bəlkə də yuxunuzun qaçmasına kömək edə bilər ancaq eyni işi soyuq su ilə əl-uz yumaq və ya 5 dəqiqə idman etmək daha yaxsi görə bilir. Üstəgəl tez yaşlanmanızın da qarşısını alır.
Sıxıntılarımı aparır : Birini gözlərkən sizin zamanınızın keçməsi üçün bir siqaret yandırmanız bəlkə də biraz sıxıntılarınızı aparır. Ancaq bunu qəzet, jurnal və ya kitab oxuyaraq, meyvə və ya çərəz yeyərək də edə bilərsiniz, üstəlik xərçəng xəstəliyinə yaxalanma riskiniz artmadan.
Düşünməmə Yardım Edir : Əgər siqaret çəkməsəniz daha yaxşı düşünərdiniz. Çünki hər nəfəs siqaret təxminən 100.000 beyin hüceyrəsini öldürür.
Kökəlməmə Mane Olur: Unutmayın; alacağınız bir neçə kilo bəlkə sağlamlığınız üçün lazımsız ola bilər, ancaq sigaret sizi sürətlə ölümə aparır.
Sigaretdən zövq alıram ya da sigareti sevirəm: Unutmayın: Sigaret zövq alınacaq, seviləcək bir şey əsla deyil. Bir insanın quru, üstəlik zəhərli bir otu sevmək çox mənasız bir davranışdır. Sigaret zövq deyil, olsa-olsa əziyyət verir. İnsana dost deyil düşməndir.
Niyə Tərgitmək istəyirlər?
Aşağıda siqareti tərgidənlərin tərgitmə səbəbləri yazılmışdır:
1) Sağlamlığıma əhəmiyyət verdiyim üçün
2) Həyatımda müsbət dəyişikliklər etmək üçün
3) Damarlarımdakı daralmaya mane olmaq üçün
4) Nəfəa-nəfəsə qalmamaq üçün
5) Xərçəng olmamaq üçün
6) İnfarkt keçirməmək üçün
7) Nəfəsimin pis qoxumaması üçün
8 ) Üstümün başımın pis qoxumaması üçün
9) Ətrafımdakıların sağlamlığını qorumaq üçün
10) Ətrafımdakıları narahat etməmək üçün
11) Özümə olan hörmətimi artırmaq üçün
12) İbtidai bir davranışdan qurtulmaq üçün
13) Özümə güvənimi qazanabilmek üçün
14) Uşaqlarıma nümunə olmaq üçün
15) Nəvələrimə nümunə olmaq üçün
16) Tələbələrimə nümunə olmaq üçün
17) Uşağımın xətrini qırmamaq üçün
18 ) Pulumu israf etməmək üçün
19) Həyat yoldaşıma daha çox işkəncə çəkdirməmək üçün
20) Rahat yerimək üçün
21) Rahat yatmaq üçün
22) Rahat pilləkan çıxmaq üçün
23) Sigaret sağlamlığımı ciddi şekilde təhdid etdiyi üçün
24) Həkimimə gedərkən utanmamaq üçün
25) İnsanlarla rahatca öpüşə bilmək üçün
26) Sürətlə yaşlanmamı durdurmaq üçün
27) Sərbəst olmaq üçün
28 ) Daha rahat nəfəs almaq üçün
29) Yeməklərdən daha yaxşı dad almaq üçün
30) Daha yaxşı iy hiss etmək üçün
31) Daha cox zəhər tənəffüs etməmək üçün
32) Özümlə fəxr etmək üçün
33) Özüme yaraşdırmıram
34) Sigaretdən diksindiyim üçün
Bunların sayını coxalda bilərik. Hər halda sizin də siqareti tərgitmək üçün özünüzə məxsus səbəbiniz vardır.
Biz Sizə qeydiyyatdan keçməyi və ya öz adınız ilə sayta daxil olmağı məsləhət görürük.
| 
Müəllif: Sparrow | 
Baxış sayı : 1280 | 
Rəylərin sayı (11) | 
30 yanvar 2011
Müəllif: Sparrow | Baxış sayı : 1280 | Rəylərin sayı (11) | 30 yanvar 2011
|
| ||||
|
|
Səhifəni çap et
Məlumat
"Qonaq" kimi daxil olan ziyarətçilər saytda rəylərin bildirə bilməzlər.Zəhmət olmasa qeydiyyatdan keçin və ya öz hesabınızla sayta daxil olun!
