İstifadəçilər: 0
Robotlar: 0
Qonaqlar: 97
Saytda olan son 20 istifadəçi
Xocalı - 26.02.1992
Şikayətini bildir
www.nice.az » Maraqlı Məlumatlar » Dost...
Dost...
Bu xəbəri dostlarınla paylaş:
Təəssüflər olsun ki, biz psixpoloji ədəbiyyatlarda dostluq mövzusu ilə bağlı məlumatlarla çox az hallarda rastlaşırıq. Yəni bu kimi ədəbiyyatlarda dostluq mövzusuna biganə yanaşılır əvəzində isə ailə ve sevgi mövzusuna daha çox müraciət olunur. Amma buna b
axmayaraq biz bu mövzu barəsindəki müəyyən təsəvvürlərimizi sizlərə çatdırmağa çalışacağıq. Gündəlik həyatda bİz eyni cinsdən bəzi hallarda isə əks cinsdən olan insanlar arasında formalaşan yaxın əlaqələrin, sədaqətin, hörmətin və etibarlılığın şahidi oluruq. Ola bilsin ki, insanların “dostluq†adlandırdıqları abstrakt təsəvvür elə budur. Qarşıdan gələn abazaslarda bu insani hissin mahiyyətini mümkün olduğu qədər aydınlaşdırmağa çalışacağıq. Öz növbəsində dostluq əlaqələri daha çox sevgi əlaqələrinə oxşayır. Amma dostluq əlaqələri sevgiylə müqayisədə daha uzun müddət, bəlkə də bir ömür boyu davam edə bilər. Bizim fikrimizcə bu uzun ömürlülüyün səbəbi dostluq zamanı ciddi və əziyyət tələb edən öhdəliklərin az olmasıdır. Həm də sevgiyə nisbətən dostluq əlaqələrinin daha pozitiv formada qurulması buradakı insanların daha sərbəst olması ilə izah edilə bilər. Həmçinin dostluqda adətən neqativ nəticələri özündə əks etdirən “sahib olma†və ya “yiyələnmə †anlayışı hökm sürmür. Əgər insan həyatındakı dostluq əlaqələrinin qurulma periodlarına diqqətlə nəzər yetirsək, görərik ki, ən davamlı dostluq əlaqələri uşaqlıq və ya məktəb illəri dövründə formalaşır. Elə buna görə lap əvvəldən-uşaqlıq dövrlərindən başlayaq.· 7 yaşa kimiBu dövrdə dostluq əsasən qonşuluqda yaşayan, eyni bir məktəbə gedən, bir yerdə oynayan və maraqlı oyuncaqlara sahib olan uşaqların birliyi üzərində qurulur. Bu zaman həmin uşaqlar üçün şəxsi maraqlar mühüm rol oynamır və həmçinin bunu hesaba almaq da hələ onlar üçün tezdir. Bu dövrdə uşağın xarakterik cəhətlərindən biri eqoist davranması və eyni zamanda başqalarının mövqelərini başa düşə bilməməsidir.· 7 yaşdan 9 yaşa kimiBu dövrdə uşaqlar bir-birilərinin hisslərini başa düşməyə və qarşılıqlı əlaqə ideyalarını yavaş-yavaş dərk etməyə başlayırlar.· 9 yaşdan 12 yaşa kimiBu dövr ərzində dostluq həqiqətən bərəbər paylaşma ideyaları üzərində qurulur: onlar insanların bir-birilərinə necə kömək etdiklərini əyani şəkildə görür və artıq başa düşürlər ki, onlar dostlarının davranışlarına və öz növbəsində də dostları onların davranışlarına qiymət verə bilərlər. Bir sözlə onlar arasında öhdəçilik anlayışı formalaşmağa başlayır. · 12 yaşdan yuxarıBu dövrdə dostluq qarşılıqlı etibarlılıq üzərində qurulmuş möhkəm və uzun müddətli əlaqələr kimi başa düşülür. Yeniyetməlik dövründə insanlar arasında “həm yaşıdlar qrupu†anlayışı geniş vüsət alır. Belə ki, yeniyetmələr bu dövrün fiziki, emosional və sosial dəyişiklillərinin öhdəsindən gəlmək üçün başqalarının köməyinə ehtiyac duyurlar. Və aydındır ki, onlar bu köməyi öz həmyaşıdlarından umurlar, hansı ki, eyni proses onları da əhatə edir (valideynlərə gəldikdə isə, onlar yeniyetməliyin nə olduğunu çoxdan unudublar). Qeyd etmək lazımdır ki, sosial vərdişlərin yəni “sosiallaşmaâ€nın inkişaf etməsində “həm yaşıdlar qrupu†nun rolu əvəzsizdir. Məsələn, həmyaşıdların əlaqəsi az yaşlılar arasında gənc insanların qarşılaşdığı krizislərə qarşı müsbət reaksiyaların təkmilləşməsinə kömək edir. Onlar müəyyən mövzu barədə fikirlərini bölüşmək, bir-birilərinə dəstək və ya məsləhət vermək imkanlarına sahib olur və eyni zamanda onlar cəmiyyət tərəfindən müsbət qarşılanan davranış qaydalarını mənimsəyir və ya bölüşürlər. Beləliklə, 12 və 17 yaşlar arasında uşaqlarda çox sıx və dərin dostluq əlaqələri qurmaq qabiliyyəti inkişaf edir. Bu dövr ərzində onlar yəqin ki, daha tez-tez bu fikirləri, vurğuları ilə razılaşacaqlar: “Mən bilirəm ki, dostumla sərbəst şəkildə bütün mövzular üzrə dialoq apara bilərəm†və ya “Mən dostumun nə hiss etdiyini o dəqiqə başa düşürəmâ€. Yeniyetmənin öz dostu ilə qurduğu əlaqə az yaşlılarla müqayisədə daha da ali formaya düşür. Artiq dostu ilə bir yerdə oynamaq, oxumaq və s. bu kimi əlaqələr onu qane eləmir. O daha çox şey istəyir: o artıq dostuna qarşı yüksək insani hisslər hiss etməyə başlayır. Əgər böyüklərin dili ilə yeniyetmənin fikirlərini və hisslərini izah etsək onda belə bir cümlələr əldə edərik: â€Mənim dostum məni başa düşməli, dərdimə şərik olmalı yəni bir sözlə mənim bir parçam olmalıdırâ€. Elə yeniyetmələrin özləri yaxşı dost haqqında təsəvvürlərini belə bölüşürlər: yaxşı dost hamıya imkan daxilində kömək etməyə çalışan, xahişlərə rədd cavabı verməyən, darda qoymayan, zəifləri müdafiə edən, xoşagəlməz hadisələri hiss edən, günahı başqalarının üstünə atmayan, yarı yolda qoymayan, xəyanədən uzaq olan, böş şeylər üstündə mübahisə aparmayan, yeri gələndə məsləhət verə bilən ve sirr saxlayandır.12-17 yaş dövrü ərzində dostluq əlaqələrinin zaman keçdikcə möhkəmlənməsini həm qızlar öz rəfiqələri, həmdə oğlanlar öz dostları barədə söhbət apararkən tez-tez vurğulayırlar. Az yaşlıların əksəriyyəti qeyd edir ki, onların bir və ya iki “həqiqi†dostu və bir neçə “yaxşı†dostu var. Bu dostluq əlaqələri sabitlik tendensiyasını əhatə edir və adətən ən azı bir il davam edir. Təəccüblü deyil ki, dostluq əlaqələrinin davamlılığı yeniyetməlik dövründən gənclik dövrünə keçid zamanı daha da möhkəmlənir. Azyaşlılar daha çox eyni maraqlara və məşğuliyyətlərə, bərabər əlaqələrə və öhdəliklərə malik olan dostluqlara üstünlük veririlər. Və bir fakt kimi qeyd etmək lazımdır ki, onlar dostluq əlaqələrinin pozulmasının əsas səbəbini xəyanətdə görürlər.
axmayaraq biz bu mövzu barəsindəki müəyyən təsəvvürlərimizi sizlərə çatdırmağa çalışacağıq. Gündəlik həyatda bİz eyni cinsdən bəzi hallarda isə əks cinsdən olan insanlar arasında formalaşan yaxın əlaqələrin, sədaqətin, hörmətin və etibarlılığın şahidi oluruq. Ola bilsin ki, insanların “dostluq†adlandırdıqları abstrakt təsəvvür elə budur. Qarşıdan gələn abazaslarda bu insani hissin mahiyyətini mümkün olduğu qədər aydınlaşdırmağa çalışacağıq. Öz növbəsində dostluq əlaqələri daha çox sevgi əlaqələrinə oxşayır. Amma dostluq əlaqələri sevgiylə müqayisədə daha uzun müddət, bəlkə də bir ömür boyu davam edə bilər. Bizim fikrimizcə bu uzun ömürlülüyün səbəbi dostluq zamanı ciddi və əziyyət tələb edən öhdəliklərin az olmasıdır. Həm də sevgiyə nisbətən dostluq əlaqələrinin daha pozitiv formada qurulması buradakı insanların daha sərbəst olması ilə izah edilə bilər. Həmçinin dostluqda adətən neqativ nəticələri özündə əks etdirən “sahib olma†və ya “yiyələnmə †anlayışı hökm sürmür. Əgər insan həyatındakı dostluq əlaqələrinin qurulma periodlarına diqqətlə nəzər yetirsək, görərik ki, ən davamlı dostluq əlaqələri uşaqlıq və ya məktəb illəri dövründə formalaşır. Elə buna görə lap əvvəldən-uşaqlıq dövrlərindən başlayaq.· 7 yaşa kimiBu dövrdə dostluq əsasən qonşuluqda yaşayan, eyni bir məktəbə gedən, bir yerdə oynayan və maraqlı oyuncaqlara sahib olan uşaqların birliyi üzərində qurulur. Bu zaman həmin uşaqlar üçün şəxsi maraqlar mühüm rol oynamır və həmçinin bunu hesaba almaq da hələ onlar üçün tezdir. Bu dövrdə uşağın xarakterik cəhətlərindən biri eqoist davranması və eyni zamanda başqalarının mövqelərini başa düşə bilməməsidir.· 7 yaşdan 9 yaşa kimiBu dövrdə uşaqlar bir-birilərinin hisslərini başa düşməyə və qarşılıqlı əlaqə ideyalarını yavaş-yavaş dərk etməyə başlayırlar.· 9 yaşdan 12 yaşa kimiBu dövr ərzində dostluq həqiqətən bərəbər paylaşma ideyaları üzərində qurulur: onlar insanların bir-birilərinə necə kömək etdiklərini əyani şəkildə görür və artıq başa düşürlər ki, onlar dostlarının davranışlarına və öz növbəsində də dostları onların davranışlarına qiymət verə bilərlər. Bir sözlə onlar arasında öhdəçilik anlayışı formalaşmağa başlayır. · 12 yaşdan yuxarıBu dövrdə dostluq qarşılıqlı etibarlılıq üzərində qurulmuş möhkəm və uzun müddətli əlaqələr kimi başa düşülür. Yeniyetməlik dövründə insanlar arasında “həm yaşıdlar qrupu†anlayışı geniş vüsət alır. Belə ki, yeniyetmələr bu dövrün fiziki, emosional və sosial dəyişiklillərinin öhdəsindən gəlmək üçün başqalarının köməyinə ehtiyac duyurlar. Və aydındır ki, onlar bu köməyi öz həmyaşıdlarından umurlar, hansı ki, eyni proses onları da əhatə edir (valideynlərə gəldikdə isə, onlar yeniyetməliyin nə olduğunu çoxdan unudublar). Qeyd etmək lazımdır ki, sosial vərdişlərin yəni “sosiallaşmaâ€nın inkişaf etməsində “həm yaşıdlar qrupu†nun rolu əvəzsizdir. Məsələn, həmyaşıdların əlaqəsi az yaşlılar arasında gənc insanların qarşılaşdığı krizislərə qarşı müsbət reaksiyaların təkmilləşməsinə kömək edir. Onlar müəyyən mövzu barədə fikirlərini bölüşmək, bir-birilərinə dəstək və ya məsləhət vermək imkanlarına sahib olur və eyni zamanda onlar cəmiyyət tərəfindən müsbət qarşılanan davranış qaydalarını mənimsəyir və ya bölüşürlər. Beləliklə, 12 və 17 yaşlar arasında uşaqlarda çox sıx və dərin dostluq əlaqələri qurmaq qabiliyyəti inkişaf edir. Bu dövr ərzində onlar yəqin ki, daha tez-tez bu fikirləri, vurğuları ilə razılaşacaqlar: “Mən bilirəm ki, dostumla sərbəst şəkildə bütün mövzular üzrə dialoq apara bilərəm†və ya “Mən dostumun nə hiss etdiyini o dəqiqə başa düşürəmâ€. Yeniyetmənin öz dostu ilə qurduğu əlaqə az yaşlılarla müqayisədə daha da ali formaya düşür. Artiq dostu ilə bir yerdə oynamaq, oxumaq və s. bu kimi əlaqələr onu qane eləmir. O daha çox şey istəyir: o artıq dostuna qarşı yüksək insani hisslər hiss etməyə başlayır. Əgər böyüklərin dili ilə yeniyetmənin fikirlərini və hisslərini izah etsək onda belə bir cümlələr əldə edərik: â€Mənim dostum məni başa düşməli, dərdimə şərik olmalı yəni bir sözlə mənim bir parçam olmalıdırâ€. Elə yeniyetmələrin özləri yaxşı dost haqqında təsəvvürlərini belə bölüşürlər: yaxşı dost hamıya imkan daxilində kömək etməyə çalışan, xahişlərə rədd cavabı verməyən, darda qoymayan, zəifləri müdafiə edən, xoşagəlməz hadisələri hiss edən, günahı başqalarının üstünə atmayan, yarı yolda qoymayan, xəyanədən uzaq olan, böş şeylər üstündə mübahisə aparmayan, yeri gələndə məsləhət verə bilən ve sirr saxlayandır.12-17 yaş dövrü ərzində dostluq əlaqələrinin zaman keçdikcə möhkəmlənməsini həm qızlar öz rəfiqələri, həmdə oğlanlar öz dostları barədə söhbət apararkən tez-tez vurğulayırlar. Az yaşlıların əksəriyyəti qeyd edir ki, onların bir və ya iki “həqiqi†dostu və bir neçə “yaxşı†dostu var. Bu dostluq əlaqələri sabitlik tendensiyasını əhatə edir və adətən ən azı bir il davam edir. Təəccüblü deyil ki, dostluq əlaqələrinin davamlılığı yeniyetməlik dövründən gənclik dövrünə keçid zamanı daha da möhkəmlənir. Azyaşlılar daha çox eyni maraqlara və məşğuliyyətlərə, bərabər əlaqələrə və öhdəliklərə malik olan dostluqlara üstünlük veririlər. Və bir fakt kimi qeyd etmək lazımdır ki, onlar dostluq əlaqələrinin pozulmasının əsas səbəbini xəyanətdə görürlər.
Biz Sizə qeydiyyatdan keçməyi və ya öz adınız ilə sayta daxil olmağı məsləhət görürük.
| 
Müəllif: MISSy♥ | 
Baxış sayı : 425 | 
Rəylərin sayı (4) | 
9 sentyabr 2012
Müəllif: MISSy♥ | Baxış sayı : 425 | Rəylərin sayı (4) | 9 sentyabr 2012
|
| ||||
|
|
Səhifəni çap et
Məlumat
"Qonaq" kimi daxil olan ziyarətçilər saytda rəylərin bildirə bilməzlər.Zəhmət olmasa qeydiyyatdan keçin və ya öz hesabınızla sayta daxil olun!
