Tarixi dəyişən 10 virus
16 sentyabr 2011. Müəllif: NiXaTo
Kompyuter virusları günümüzün adi problemlərindən biridir. Ona görə də internet istifadəçiləri onlardan uzaq durmaq üçün daim tətikdə olurlar. Onlardan qorunmaq üçün kompyuterlərinə antivirus proqramları yazdırırlar. Bəs dünyada ilk dəfə kompyuter virusu nə vaxt və hansı məqsədlə yaradılıb, ümumiyyətlə, ilk ən təhlükəli viruslar hansılardır və onları kimlər və hansı məqsədlə yaradıb? Bu maraqlı sualların cavabları var, siz bu maraqlı araşdırmanı təqdim edirik.
1. “Brain†1986-cı il
Dünyada ilk dəfə olaraq, 1986-cı ildə pakistanlı bir proqram təminatçısı satdığı proqramları saxta nüsxələrdən qorumaq məqsədilə “Brain†adlı virus yaradıb.
2. “Christmas Treeâ€1987-ci il
Bu virus kompyuterə düşdüyü vaxt ekranda yeni il ağacı görünür və nüsxəsini e-məktub ünvanındakı bütün ünvanlara göndərirdi.
3. “Morris Wormâ€1988-cı il
İnternetdə yayılan ilk mənfi məqsədli proqram kimi bilinən “Morris Worm†virusu Robert Morris tərəfindən inkişaf etdirilmiş və 1988-ci ildə on minlərlə kompyuterə zərər vermişdi. Bu hadisə ilə 1986-cı ildə ABŞ kompyuter saxtakarlığı və mənfi məqsədlərlə işlədilməsi qanunu ilə mühakimə olan Morris, ölkədə kompyuter hücumlarının qarşısını almaq üçün tədbirlərin başlanmasına səbəb olmuşdu.
4. “Melissa†1999-cı il
Devid Smit tərəfindən yaradılan “Melissa†virusu özünü internet məktub mesajlarına nüsxələyən virus idi. Göndərilən mesajda “Sənin istədiyin sənəd budur, əsla heç kimə göstərmə†yazılırdı. Çox tez bir zaman ərzində yayılan bu virus bəzi ABŞ şirkətlərinin elektron məktub vasitəsilə alış-verişlərinə son qoymalarına səbəb olmuşdu. Devid Smit saxlanıldıqdan sonra 20 ay həbs cəzası və 5000 dollar pul cəzası ilə cəzalandırılıb. Bununla yanaşı, o, həyatının sonuna qədər kompyuterlərdən istifadə etmə hüququndan məhrum edildi.
5. “I love you†2000-ci il
Öz nüsxəsini çıxara bilmək qabiliyyəti olan bu virus ən zərərli kompyuter viruslarından biri sayılır. Filippində yaradılan bu virus 10 milyard dollar ziyana səbəb olmuşdu. Belə ki, virus, “Gizli pərəstişkarından gələn eşq məktubu†ifadəsi ilə insanları tələyə salır və beləliklə istifadəçinin şifrə və gizli məlumatlarına yiyələnə bilirdi.
6. “Santy 2004в€³ 2004-cü il
2004-cü ildə meydana çıxan bu virus “Google†və “AOL†kimi axtarış sistemlərində olan, təhlükəsizliyi yaxşı qorunmayan internet səhifələrini özünə qurban seçərək, 3 saatdan daha az vaxtda xeyli sayda səhifəni yararsız hala salmışdı.
7. “Conficker†2008-ci il
“Windows†əməliyyat sistemini hədəf seçən bu virus 15 milyondan çox “Microsoft†serverinə təsir edərək, xüsusilə İngiltərə, Almaniya və Fransa ordularına əməliyyat problemləri yaratmışdı.
8. “Stuxnet†2010-cı il
Sadəcə sadə insanları deyil, ölkələri də təhdit etmək məqsədilə, xüsusilə İranın Nüvə proqramına zərər vermək üçün kimliyi bilinməyən insanlar tərəfindən hazırlandığı güman edilən bu virus öz hədəfinə çatdı və həqiqətən də İran Elektrik Stansiyalarına ziyan vurduğu təsdiqləndi. İran hökuməti virusun İsrail tərəfindən məqsədli şəkildə göndərildiyini və tez bir zamanda virusun qarşısının alındığı bildirmişdi.
9. “When Harlie was one†1972-ci il
Devid Gerroldun müəllifi olduğu elmi fantastika kitabında adı keçən bu virus heç vaxt həqiqi virus olmamış, lakin çox böyük təhlükəyə sahib olduğu qeyd olunur.
10. “The Shockwave rider†1975-ci il
Yenə bir elmi fantastika kitabında qeyd olunan xəyali virusun insanların pasportlarını oğurladığı və həyatlarını məhv etdiyi bildirilir.
1. “Brain†1986-cı il
Dünyada ilk dəfə olaraq, 1986-cı ildə pakistanlı bir proqram təminatçısı satdığı proqramları saxta nüsxələrdən qorumaq məqsədilə “Brain†adlı virus yaradıb.
2. “Christmas Treeâ€1987-ci il
Bu virus kompyuterə düşdüyü vaxt ekranda yeni il ağacı görünür və nüsxəsini e-məktub ünvanındakı bütün ünvanlara göndərirdi.
3. “Morris Wormâ€1988-cı il
İnternetdə yayılan ilk mənfi məqsədli proqram kimi bilinən “Morris Worm†virusu Robert Morris tərəfindən inkişaf etdirilmiş və 1988-ci ildə on minlərlə kompyuterə zərər vermişdi. Bu hadisə ilə 1986-cı ildə ABŞ kompyuter saxtakarlığı və mənfi məqsədlərlə işlədilməsi qanunu ilə mühakimə olan Morris, ölkədə kompyuter hücumlarının qarşısını almaq üçün tədbirlərin başlanmasına səbəb olmuşdu.
4. “Melissa†1999-cı il
Devid Smit tərəfindən yaradılan “Melissa†virusu özünü internet məktub mesajlarına nüsxələyən virus idi. Göndərilən mesajda “Sənin istədiyin sənəd budur, əsla heç kimə göstərmə†yazılırdı. Çox tez bir zaman ərzində yayılan bu virus bəzi ABŞ şirkətlərinin elektron məktub vasitəsilə alış-verişlərinə son qoymalarına səbəb olmuşdu. Devid Smit saxlanıldıqdan sonra 20 ay həbs cəzası və 5000 dollar pul cəzası ilə cəzalandırılıb. Bununla yanaşı, o, həyatının sonuna qədər kompyuterlərdən istifadə etmə hüququndan məhrum edildi.
5. “I love you†2000-ci il
Öz nüsxəsini çıxara bilmək qabiliyyəti olan bu virus ən zərərli kompyuter viruslarından biri sayılır. Filippində yaradılan bu virus 10 milyard dollar ziyana səbəb olmuşdu. Belə ki, virus, “Gizli pərəstişkarından gələn eşq məktubu†ifadəsi ilə insanları tələyə salır və beləliklə istifadəçinin şifrə və gizli məlumatlarına yiyələnə bilirdi.
6. “Santy 2004в€³ 2004-cü il
2004-cü ildə meydana çıxan bu virus “Google†və “AOL†kimi axtarış sistemlərində olan, təhlükəsizliyi yaxşı qorunmayan internet səhifələrini özünə qurban seçərək, 3 saatdan daha az vaxtda xeyli sayda səhifəni yararsız hala salmışdı.
7. “Conficker†2008-ci il
“Windows†əməliyyat sistemini hədəf seçən bu virus 15 milyondan çox “Microsoft†serverinə təsir edərək, xüsusilə İngiltərə, Almaniya və Fransa ordularına əməliyyat problemləri yaratmışdı.
8. “Stuxnet†2010-cı il
Sadəcə sadə insanları deyil, ölkələri də təhdit etmək məqsədilə, xüsusilə İranın Nüvə proqramına zərər vermək üçün kimliyi bilinməyən insanlar tərəfindən hazırlandığı güman edilən bu virus öz hədəfinə çatdı və həqiqətən də İran Elektrik Stansiyalarına ziyan vurduğu təsdiqləndi. İran hökuməti virusun İsrail tərəfindən məqsədli şəkildə göndərildiyini və tez bir zamanda virusun qarşısının alındığı bildirmişdi.
9. “When Harlie was one†1972-ci il
Devid Gerroldun müəllifi olduğu elmi fantastika kitabında adı keçən bu virus heç vaxt həqiqi virus olmamış, lakin çox böyük təhlükəyə sahib olduğu qeyd olunur.
10. “The Shockwave rider†1975-ci il
Yenə bir elmi fantastika kitabında qeyd olunan xəyali virusun insanların pasportlarını oğurladığı və həyatlarını məhv etdiyi bildirilir.