Utanmaq, insanın keyfiyyətini göstərən bir gözəllikdir. Utancından ötəri yanaqları qızaran bir insan,həqiqətən və hələ insan olduğunu göstərir deməkdir. Bu gözəllik bütün insanlara yaraşar amma, əsl xanımların bəzəyidir. Bu gerçəyi, açıqca və ilk ifadə edən Gözəllər Gözəlidir.
Xalqımız da, o nəbəvi ifadədən ilhamla, utancaq, iffətli, ədəbli və həyalı cavanları təsvir etmək üçün, "Qız kimi uşaq" deyər. Çox təəssüf ki, indi utanmaqdan utanan bir nəsil yetişir...Utanması lazım olandan utanmayan, amma utanmaması lazım olandan utanan bir nəsil…
Utandırması lazım olan, əxlaqsızlıq, fəzilətsizlik, haqsızlıq, mərhəmətsizlik və sevgisizlik deyilmi?
İndi, bu insani gözəlliklərdən ötəri utananlar ayıblanırlar, əskik və nöqsan olaraq görülürlər. İndilərdə, gedərək utanmağa uzaqlaşan və hətta bəzi seqmentlərdə, təəssüf ki, "Utanmaqdan Utanan" bir nəsili birlikdə ayan bəyan görməkdəyik.
Gözəllər Gözəli Əfəndimiz Sallallahu Əleyhi və Səlləm, "Həya imandandır" buyurar! Ancaq indiki vaxtda,həyanın bir insani gözəllik olaraq yaşanılması bir yana, artıq sözü də dilimizdən və lüğətimizdən qalxmaqdadır. Bəs indi, dilimizdə qaldımı həya? Ya həyatımızda…
Dilimizdə olmayan həyatımızda tapılarmı ki?.. Əvvəl anlayışlar qalxır aləmimizdən sonra da yaşanan mənaları…
Hər insani gözəllik kimi, həyanın, utanmanın və bu gözəlliklərdən ötəri üzlərin qızarmasının təməlində İMAN vardır. Görərcəsinə bir Allah və axirət imanı yoxsa, nə utanma qalır, nə də həya… Çünki insanı məhdudlaşdıran və qaydalara bağlayan imandır. Əgər insana iman hakim deyilsə, suverenlik nəfsin və iş birlikçisi olan Şeytanın əlinə keçir. Nəfs və Şeytan ortaqlığının ən əhəmiyyətli silahı isə, utanmazlıqdır!
Qərbli insan, Allahdan uzaqlaşıb da nəfsinin köləsi olmağa yönəlincə, bir çox insani xüsusiyyətlərini dəbir-bir tərk etməyə başladı. Lakin ən əvvəl və dərhal tərk etdiyi gözəllik, həya duyğusu oldu…Həya gedincə nə ayıb qaldı, nə də günah…Beləcə həyat, nizamsız, sərhədsiz bir eqoizm yarışına çevrildi. İnsan, "Allahın qulu olmaqdan xilas olub azadlığımı qazanım" deyərkən, nəfsinin köləsi olub, bütün varlığın əsiri vəziyyətinə düşdü. Bir başqa deyişlə, insan, Allahdan uzaqlaşınca, insanlıqdan da uzaqlaşdı. Allahdan və ötərisiylə də insanlıqdan da uzaqlaşan insan, hara yaxınlaşdı?
Allahdan və insanlıqdan uzaqlaşan insanın yaxınlaşdığı yer, utanmanın bitdiyi yerdir. Belə bir insan, haqsızlıqdan utanmır. Qan tökməkdən, oğurluqdan, ürək qırmaqdan utanmır. Utanmır və bu səbəblə də hər
haqsızlığı etməkdə özünü sərbəst hiss edir. Belələrinə, "Ar Damarı Çatlamış" deyilərdi.
İnsanın mənəvi bir damarı vardır. Ar və həya duyğusu o damarı güclü və möhkəm edər. İnsan utanmazlığa başlar və davam etsə, nəhayət bir gün o damar çatlayar… Ar damarının çatlaması, insanı insanlıqdan çıxarar. Çünki utanmaqdan uzaqlaşar və artıq üzü heç qızarmaz olar. Ar damarı, çatlayınca, insanı pisliyə aparan əyləc pozulmuş olar. Artıq belə birinin edə bilməyəcəyi pislik yoxdur. Cinayət başında tutsanız belə, etdiyindən əsla utanmaz, hətta ədəbsizliyindən ötəri üzünə tüpürsəniz belə, arsızca dişini ağardar da, sifətinə yağış yağdığını sanar!"
Bu gerçək də göstərir ki, həya imanın əsəridir…Qəti və kəsilməz bir Allah inancı olmadan, həyalı olmaq da mümkün deyil..Bu səbəblə də, imandakı zəiflik, əvvəlcə utanma azlığı nəticəsini doğurmaqdadır. Qərbli insan, Allahdan uzaqlaşınca nəfsinin köləsi oldu. Allahın əmrləri və qaydaları yerinə nəfsinin arzularını qoyun tərəfindən, ilk olaraq utanma duyğusundan sıyrılmışdır. Çünki nəfsinin arzularını sərhədsiz olaraq yaşaya bilmək üçün utanmaqdan utanması lazımdır. Heyvanları belə utandıracaq bir utanmazlıq içində, yalnız eqoizmini təmin üçün yaşamağa başlamışdır.
Bu gün ortaya çıxmış olan acı gerçəyi, Əfəndimiz Sallallahu Əleyhi və Səlləm əsrlər əvvəl xəbər vermişdi:
"UTANMIRSANSA, DİLƏDİYİNİ ET!"

Sizcə utancaqlıq nədən irəli gəlir?Tərbiyədən yoxsa insanın təbiətindən? Bəs siz utancaqsınız?
Fikirlərinizi Bildirməyi Unutmayın..